Myśl indyjska nie jest jakąś wąską koncepcją, lecz raczej szerokim spektrum różnorodnych zjawisk z obszaru duchowości, kultury i aktywności intelektualnych. Jej różnorodność szkół i systemów duchowych raczej powinniśmy postrzegać jako wyraz bogactwa ducha i wewnętrznej pełni, niż jako chaos i bałagan pojęć i wierzeń.

W Indiach z przełomu VI/V wieku p.n.e. historyczny Gautama Budda udzielał różnorodnych nauk, porad i wskazówek - zależnie od zdolności pojmowania swoich słuchaczy.
W myśl takiego zrozumienia, kiedy postrzega się jakąś odwieczną i najbardziej podstawową i najwyższą prawdę jako "nie dającą się do końca ująć w słowa" (ponieważ jest ona pierwotna, nie jest stworzona przez ludzki umysł, nie jest jego tworem ale istnieje niezależnie od niego, będąc transcendentną wobec sfery ludzkich pojęć i rozumowania umysłu) - nie istnieje jakaś jedna regułka, dogmat wiary, ani też nie ma jednej, takiej samej duchowej drogi dla wszystkich, ponieważ nawet jeśli wszyscy zmierzają do jednego celu, to wyruszają do niego z różnych miejsc.
Poszukujący powinien zatem wykonywać takie działania i zmierzać taką drogą, które w jego przypadku jest skuteczna - owocuje oczyszczeniem, dojrzałością i pojawiającym się coraz głębszym zrozumieniem (wglądem).

Bogactwo duchowe Indii ma wiele źródeł. Z jednej strony tereny te zamieszkiwali ciemnoskórzy Drawidzi. Ich osiadły i pokojowy tryb życia sprzyjał kultywowaniu metod kontemplacyjnych i odkrywaniu transcendencji. Z drugiej strony około 2000 lat przed Chrystusem na Indie najeżdżają Ariowie, których sposób organizacji jest znacznie bardziej dynamiczny. Tworzą oni system kastowy i bramiński (kapłański) i rozwijają wczesny wedyzm, który miał postać wyższych form szamanizmu (nakierowanego na kontakty ze sferami niebiańskimi).
Obie te kultury mieszają się i nawzajem na siebie oddziałują. Braminizm i wedyzm staje się z czasem bardziej medytacyjny. Powstaje dosyć duża różnorodność ścieżek duchowych - wszystkie one jednak zmierzają do wyższych form poznawania i do wyższych światów.

W dawnych Indiach (w okresie przełomu starej i nowej ery) funkcjonowały szkoły ascetycznych Śramanów, szkoły żonatych kapłanów skupionych na boskim kulcie, szkoły indyjskiego tantryzmu, czy wreszcie szkoły jogi o wpływach tak ascetycznych Śramanów, jak i wedyjskiej religii Ariów. Joga wydaje się być cennym owocem zetknięcia się ze sobą i wzajemnych influencji kultury osiadłych Drawidów i walecznych Ariów, przynoszących ze sobą staro-syberyjskie kulty szamańskie.

Droga wysiłków, starań, reguł, porządku i hierarchii (przyniesiona przez Ariów) dopełniła się mentalnością pokoju, kontemplacji i równości przenikającą pierwotną kulturę Drawidów.

Podobnie w obszarze kultu - dawne tradycje przeniknęły się z nowymi. Sziwaizm zdradza więcej cech typowych dla Drawidów, wisznuizm - dla Ariów. Jednak kulty te przenikają się.

Budda Siakjamuni, nauczający swej doktryny na przełomie VI/V wieku mówi o rzeczywistości wykraczającej poza światy bogów. Ta najgłębsza podstawa wszystkiego jest źródłem wszelkich rzeczy, jest wieczną doskonałością. Jednak odkrycie jej nie musi oznaczać skłócenia się z dawną religią, ale raczej jej dopełnienie. Ta doskonała podstawa obecna jest przecież we wszystkim, dlatego różne formy kultu mogą do niej zbliżać. Taką myśl rozwija tantryzm. Można by powiedzieć, że ścieżka tantry jednocześnie stara się zrealizować wykraczającą poza wszystko podstawę wszystkiego, jak i błogosławieństwo niebiańskich wymiarów, które rozwijają rożne formy kultu.

Skupmy się teraz na jednym z bardziej znanych i uniwersalnych form indyjskiego kultu - na kulcie bogini LAKSZMI.

Bogini LAKSZMI

Kult istot żeńskich jest bardziej typowy dla wczesnego okresu historii Indii, który (przed najazdem Ariów) był systemem matriarchalnym. Bogini losu Lakszmi i bogini mądrości Saraswati w tym kulcie pełniły rolę najbardziej centralną. LAKSZMI jest zarówno boginię losu i pomyślności (bogactwa), jak również wcieleniem miłości, wdzięku i piękna. Jej czczenie i wynikająca z tego opieka zapewnia zarówno pomyślność w świecie, jak i wyzwolenie z cyklu wcielania się i umierania w nim.

Czerwony lotos w jej ręce reprezentuje fakt, że Lakszmi wyłoniła się z pierwotnego kosmicznego oceanu (przypominającego morze mleka). Była tak piękna, że wszyscy trzej bogowie (podstawowe kosmiczne siły: Brahma - stwórca świata, Visznu - ten, który go podtrzymuje, oraz Sziwa - ten, który niszczy przed nowym cyklem) zapragnęło mieć ją za żonę. Ponieważ Sziwa związany był z Księżycem, Brahma z Sarasvati, zatem Lakszmi przyjęła starania Visznu - towarzysząc mu we wszystkich jego inkarnacjach.

Bogini Lakszmi czczona jest w Indiach jako bóstwo niezwykle uniwersalne, pełne różnorodnych cennych dla ludzi właściwości. Uważa się, że jest związana z wieloma niebiańskimi istotami. Panu Sziwie ofiarowywała tysiące kwiatów. Jako towarzyszka króla nieba Indry, reprezentuje moc tworzenia królewskiego dostatku.
Wiąże się ją z Kuberą (Waiśrawaną) - panem Yakszów (duchów ziemi). Yakszowie reprezentują urodzajność, a ich król Kubera czczony jest jako bóg bogactwa. Potrafi on gromadzić i rozdzielać obfitość i bogactwo stwarzane przez Lakszmi.

Bogini Lakszmi przedstawiana jest jako niezwykłej urody istota żeńska, posiadająca cztery ramiona, odziana w urzekająco piękne szaty i drogocenne klejnoty. Jej wyraz twarzy jest łagodny i dobrotliwy i jednocześnie jest ona pełna młodości, jak i matczyna.

Zazwyczaj przedstawia się ja z lotosem (często siedzącą na lotosie) co symbolizuje jej nieskażoność i duchową moc. Reprezentuje duchowy autorytet, jak i błogosławieństwo duchowego i materialnego wzrostu. Zarówno przynosi pomyślność w świecie, jak i oczyszcza od jego splamień.

Czczenie jej podobizny, zachowywanie jej w sercu, jak i jej mantra:
"OUM Szrim Hrim Szrim Maha LAKSZMIYAI Namo-Namaha"
mogą (zgodnie z tradycją Indii) przynosić tak wielkie błogosławieństwo.